عالم جلیل القدر و بزرگوار ابی الفتح محمد بن علی کراجکی(متوفی 449 هجری قمری)در کتاب ارزشمند و نفیس خویش که آنرا کتاب اتعجب نام گذارده می نویسد:«از عجائب کارهای دشمنان که به وسیله آن اظهار بغض و عداوت کردند آن است که هر گاه می خواهند از حضرت امام حسن بن علی علیهم السلام(که فرزند پیامبر خدا صلی الله علیه و آله،و گل بوستان او و نور چشم او است و پیامبر امامت را به او عطا کرده است و شهادت داده که به بهشت می رود)یاد کنند و نام او را ذکر نمایند از ابتدای اسم آن حضرت«الف و لام»را حذف می کنند و او را "حسن فرزند علی"خطاب کرده و اولادش را "فرزندان حسن"می نامند،تا این که او را کوچک شمارند و یادش را حقیر دارند(توجه کنیم که در ادبیات عرب"ال"وقتی بر سر اسامی آورده شود،بر بزرگی دلالت و اشارت دارد.)و از طرفی همین افراد حسن بصری را "الحسن البصری "می نامند و نام او را همراه با «الف و لام»می آورند تا او را بزرگ داشته و اسم او را با احترام و تکریم ذکر نموده باشند،در حالیکه بصری همان شخصی بود که از تحت ولایت اهل بیت خارج گشته و در ماجرای قتل عثمان در مدینه گفته بود که عثمان را کفار کشتند و منافقین او را نصرت نکردند و هرکس
درروز قتل عثمان درمدینه بود یا قاتل بود یا خاذل،و در واقع بصری تمام اصحاب و انصار پیامبر اکرم(ص)که در مدینه بودند را متهم و منسوب به کفر و نفاق نمود و در حالیکه به امام حسن پشت نموده و از پیروی نکرد،همراه قتیبه بن مسلم به لشگر حجاج پیوست.
تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل
«و من عجیب امر هم و ظاهر بغضهم لاهل البیت علیهم السلام انهم اذا ذکروا الامام الحسن بن علی علیهما السلام الذی هو ولد رسول الله و ریحانه و قره عینه و الذی نحله الامامه و شهد له بالجته حذف من اسمه الالف و اللام و یقال حسن بن علی و لاولاده اولاد حسن،استصغارا له و احتقارا لذکره ثم یقولون مع ذلک الحسن البصری فیثبتون فی اسمه الالف و الام و اجلالاله و اعظاما و تفخیما لذکره و اکراما،وذلک ان هذا البصری کان متجاوزا عن ولایه اهل البیت علیهم السلام و هو القائل فی عثمان قتله الکفار و خذله المنافقون و لم یکن فی المدینه یوم قتله الاقاتل وخاذل،انسب جمیع المهاجرین و الانصار الی الکفر و النفاق و تخلف عن الامام الحسن بن علی بن ابیطالب علهما السلام ثم خرج مع قتیبه بن مسلم فی جند الحجاج الی خراسان....»
کتاب التعجب،ابی الفتح کراجکی ص 348 ،منتشره در ضمیمه کنز الفرائد،انتشارات مصطفوی
حوزه علمیه قم
محمد حسین حسن خانی
